Zorganizowaliśmy wspólnie 150 Narad!
W ich trakcie wypracowaliśmy ok 4,5 tys diagnoz, propozycji...
Dlaczego to zrobiliśmy?
Wiosną 2019 r. odbył się najpoważniejszy od lat w Polsce strajk nauczycieli i pracowników oświaty. Jego postulatem była podwyżka płac, bo taka jest natura strajków prowadzonych przez związki zawodowe zgodnie z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Mamy jednak świadomość, że problemy, które doprowadziły do protestu są znacznie szersze niż niskie zarobki w oświacie. To samo można powiedzieć o rozwiązaniach – one także muszą znacznie wykraczać poza postulowane podwyżki wynagrodzeń.
Uznaliśmy, że warto wykorzystać moment, w którym kwestie edukacji w wielu domach, szkołach, społecznościach znajdą się w centrum uwagi, aby poważniej i co najważniejsze - wspólnie pochylić się nad nimi. Namysł w tej sprawie (podobnie jak w wielu innych publicznych kwestiach) nie może ograniczać się do urzędników, polityków i ekspertów. Kształt edukacji jest formą umowy społecznej, która angażuje wiele środowisk i powinna być wypracowywana razem z nimi.
Dlatego właśnie uruchomiliśmy ogólnopolską akcję Narada Obywatelska o Edukacji, czyli NOoE.
Akcję zorganizowaliśmy po to, żeby:
Dodatkowo chcieliśmy, by Narada Obywatelska o Edukacji:
Zaczęło się od nauczycielek i nauczycieli. To oni - choć oczywiście nie wyłącznie oni - są żywotnie zainteresowani kwestiami edukacji.
W tym przypadku inicjatywa wyszła od nauczycieli i nauczycielek skupionych w grupie JaNauczyciel i Protest!
To członkowie tych grup są inicjatorami i motorem Narad Obywatelskich o Edukacji.
W przygotowaniach wspomagali ich przedstawiciele kilku organizacji i instytucji zajmujących się edukacją, a także konsultacjami społecznymi, w tym Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia
Do udziału w Naradach Obywatelskich o Edukacji zaprosiliśmy także inne środowiska – nauczycielki i nauczycieli niezwiązanych z grupą JaNauczyciel, Protest !, związki zawodowe, samorządowców i organizacje społeczne, a także, co szczególnie ważne, rodziców i uczniów.
Główni inicjatorzy:
Instytucja wspierająca
Partnerzy
Związek Miast Polskich wspiera inicjatywę organizacji „Narad Obywatelskich o Edukacji”, podczas których m.in. rodzice, nauczyciele, przedstawiciele organizacji pozarządowych, samorządowcy rozmawiać będą o przyszłości systemu edukacji w Polsce.
Samorządowcy są otwarci na głosy obywateli, słusznie chcących mieć wpływ na funkcjonowanie szkoły w środowisku lokalnym oraz na to jak kształcone i wychowywane są dzieci i młodzież. Edukacja jest, bowiem fundamentem rozwoju, a postęp i jakość życia w coraz większym stopniu zależeć będą od poziomu wiedzy społeczeństwa oraz umiejętności jej wykorzystywania.
Kluczową rolę w systemie edukacji odgrywają nauczyciele, dlatego ważnym jest, aby podczas „Narad Obywatelskich o Edukacji” rozmawiać o tym, w jaki sposób budować prestiż tego zawodu i jak kształtować dobre relacje pomiędzy nauczycielami, rodzicami i uczniami.
Narada Obywatelska o Edukacji to lokalne, międzyśrodowiskowe spotkania odbywające się w możliwie podobnym czasie i w możliwie wielu miejscach w Polsce dotyczące:
Narada Obywatelska to bezpośrednia - prowadzona twarzą w twarz - rozmowa:
Zasady Narad Obywatelskich to skromność i prostota środków, oddolny charakter, ponadpartyjność, wolontarystyczne zaangażowanie, transparentność procesu, czytelność reguł, przewidywalność, jednorodność formatu, decentralizacja, troska o rzetelność, konkluzywność, skuteczność.
O czym rozmawialiśmy?
W trakcie narady rozmawialiśmy o 5 zagadnieniach/pytaniach:
1. Czego uczy szkoła? Do czego przygotowuje?
Uczniowie mają różne cele – niektórzy studiowanie, inni przygotowanie do praktycznego zawodu. Dla jednych szkoła ma dostarczać przede wszystkim wiedzy inni chcieliby, żeby także wychowywała - kształtowała charakter. Jedni uznają, że szkoła ma przygotowywać do spełniania oczekiwań “innych” - rynku pracy, społeczeństwa, państwa, inni - że powinna przede wszystkim pobudzać marzenia i talenty samych uczniów i wspierać ich rozwój - ale szkoła musi służyć wszystkim. Zastanówmy się, jak łączyć dobre przygotowanie do obowiązkowych egzaminów z rozwijaniem osobistych zainteresowań. Jak umożliwić wszystkim odnoszenie sukcesów i odkrycie swoich mocnych stron, czy organizować uczniowską samopomoc, a może zajęcia pozalekcyjne?
2. Jak uczymy i wychowujemy? Jak motywujemy do nauki? Jakich doświadczeń dostarczamy?
Chociaż pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami są rodzice, szkoła też odgrywa rolę w procesie wychowania, opisaną w dokumencie zwanym „programem profilaktyczno-wychowawczym”. Rodzice powinni uczestniczyć w opracowaniu tego programu dla swoich dzieci i określić, jakie punkty są ważne. Ale samo szkolne życie powinno stwarzać okazję do „wychowania w praktyce” – warto zebrać praktyczne pomysły, jak to zrobić, by te okazje były autentyczne i by uczniowie chcieli się w nie angażować.
3. Jaka jest rola szkoły w społeczności lokalnej?
Szkoła może być ośrodkiem życia lokalnego, miejscem, w którym chętnie przebywa się poza godzinami lekcji – w którym spotykają się wszyscy mieszkańcy. Może być otwarta do późnego wieczora. Co może się tutaj dziać, kto może być organizatorem popołudniowego życia szkoły i w jaki sposób może taka sytuacja zmienić na lepsze szkolną edukację?
4. Jaki jest kształt wewnętrznych relacji w szkole: w trójkącie nauczyciele – uczniowie – rodzice?
Dobre relacje to podstawa skutecznej współpracy. Czy warto wypracować jakieś „reguły gry”, które by pomogły te relacje nawiązać i utrzymać? Jaka rola w tworzeniu szkoły powinna przypaść samym uczniom? Co do powiedzenia powinni mieć rodzice? Jak budować dobre relacje wewnątrz każdej z grup i pomiędzy nimi? Wszyscy pewnie zgodzą się, że powinny być oparte na szacunku i wzajemnym słuchaniu, ale jak zrobić to w praktyce? Przez regulaminy czy przez szkolenia? A może przez wspólne działania?
5. Jaka jest pozycja nauczycieli? Jakie oczekiwania w stosunku do nich?
Tradycyjnie nauczyciel ma „realizować program, oceniać sprawiedliwie, informować radę i rodziców, wspierać ucznia w rozwoju psychofizycznym”. Jakie punkty znalazłyby się w zakresie obowiązków formułowanych przy udziale uczniów i rodziców? Warto też się zastanowić, w jakich warunkach poszczególne wymagania są realne.
Zaproszenie do organizacji narad kierujemy w szczególności do nauczycieli i nauczycielek, ale oczywiście także do rodziców, przedstawicieli samorządu lokalnego, działaczy organizacji pozarządowych. To właśnie te osoby (w oparciu o przygotowane przez nas podpowiedzi) powinny wziąć na siebie odpowiedzialność za „spięcie” całego lokalnego przedsięwzięcia, a więc za przygotowanie i przeprowadzenie narady oraz sporządzenie sprawozdania z jej przebiegu.
Wspólny namysł i podjęcie decyzji o chęci organizacji narady
Na początku trzeba uważnie i do końca przeczytać podpowiedzi dotyczące organizacji narady, a następnie porozmawiać z potencjalnymi lokalnymi sojusznikami (przedstawicielami instytucji, znajomymi) i wspólnie podjąć odpowiedzialną decyzję o ewentualnej organizacji lokalnej narady. W momencie podejmowania tej decyzji być może nie wszystkie elementy będą dopięte na ostatni guzik, ale przy bardzo ograniczonym czasie, jaki pozostał, trzeba uczynić założenia, że pojawią się one na czas.
Ustalcie termin
Narada zorganizowana w zgodzie z opisaną tu procedurą zajmie uczestnikom od 2 do 3 godzin a organizatorom ok 2 godzin więcej, w tym ok. 1 godziny na przygotowanie sali i ok. 1 godziny po spotkaniu, na „odprawę” i podsumowanie rezultatów.
Przygotowanie spotkania i jego przeprowadzenie może być dla organizatorów/gospodarzy dość wyczerpujące, więc oczywiście można spotkać się na “odprawę” następnego dnia. Ważne, żeby nie odkładać tego za bardzo w czasie, bo trzeba całe zdarzenie mieć w pamięci “na świeżo”.
Ustalcie miejsca
Narada powinna się odbyć w miejscu, które ma publiczny charakter. Najbardziej naturalnym jest teren konkretnej szkoły – np. sala gimnastyczna, hol, stołówka. Upewnij się, że miejsce przez ciebie wybrane, jest dostępne dla wszystkich i masz zgodę właściciela lub głównego użytkownika na zorganizowanie w nim spotkania.
Najlepiej, gdyby każda chętna szkoła organizowała takie zdarzenie oddzielnie. W pewnych przypadkach kiedy rozsądnie jest „połączenie sił”, może to być wspólne spotkanie osób pochodzących z kilku pobliskich szkół. Jeśli z jakiś powodów spotkanie na terenie szkoły będzie problematyczne, można rozważyć zorganizowanie debaty w innym, ale także publicznie dostępnym miejscu np. bibliotece, ośrodku sportu i rekreacji, domu kultury, urzędzie gminy.
W każdym jednak przypadku powinno to być miejsce, w którym możliwe jest swobodne ustawienie w pewnej odległości co najmniej 5 stołów, bo tego wymaga metoda world cafe, którą chcemy zastosować w czasie narad.
Zbierzcie zespół organizacyjny
Każda lokalna narada musi mieć swojego głównego organizatora/kę. Oczywiście, jeśli tak będzie wygodniej, funkcję tę mogą pełnić 2 osoby, dzieląc się obowiązkami. To główny organizator/ka zgłasza chęć zorganizowania narady i podejmuje się całościowej koordynacji – nie tylko przed, w trakcie, ale w szczególności po spotkaniu – kiedy trzeba koniecznie wysłać do organizatorów rodzaj ustrukturyzowanego sprawozdania.
Osoba ta musi zapewnić sobie wsparcie 4-5 gospodarzy stolików. Liczba tych osób jest zależna od liczby uczestników, których się spodziewamy.
Do przeprowadzenia narady potrzebny jest też gospodarz/gospodyni narady. Funkcję tę może pełnić główny organizator/ka. Ważne, aby była to osoba potrafiąca zapanować nad uczestnikami, mająca odpowiedni „posłuch”, a zarazem elastyczna, potrafiąca „popychać” całe przedsięwzięcie i pilnować jego reguł. W pewnym sensie to rodzaj „wodzireja”, choć w tym wypadku nie chodzi o taniec, ale o proces rozmowy. Do zadań tej osoby należy podział na grupy, przedstawienie zasad, wyjaśnianie wątpliwości, pilnowanie czasu – po każdej z rund trzeba uczestników zmobilizować, żeby przesiedli się do kolejnego stolika. Rolą gospodarza jest też zaproszenie uczestników do wysłuchania podsumowań przygotowanych przez każdego z gospodarzy stolików. Ważne jest też docenienie wysiłków wszystkich osób, czyli m.in. podziękowania.
Dobrze byłoby zapewnić sobie wsparcie kilku osób (np. uczniów, aktywnych rodziców), którzy pomogą Wam w prostych, ale ważnych pracach tj. rozwieszeniu plakatów, organizacji sali, wskazywaniu drogi uczestnikom, przywróceniu sali po spotkaniu do „pierwotnego stanu”.
Zgłoście naradę
Główny organizator/ka narady powinien zgłosić plan organizacji zdarzenia poprzez prosty formularz dostępny tutaj. Zgłoszenie debaty oznacza akceptację reguł jej prowadzenia.
Znajdźcie lokalnych partnerów
Przy organizacji narady warto postarać się o wsparcie ze strony lokalnych związków zawodowych, dyrekcji, rady rodziców, samorządu uczniowskiego a także lokalnego samorządu (w tym np. Młodzieżowej Rady, jeśli taka istnieje). Warto też rozważyć wsparcie ze strony lokalnych mediów - drukowanych i elektronicznych.
Na plakatach informacyjnych, których szablony znajdują się tutaj jest miejsce na wpisanie ewentualnych współzapraszających. Dodatkowo wsparcie powyższych instytucji będzie zapewne pomocne, ale nie jest warunkiem koniecznym organizacji Narady Obywatelskiej. W każdej lokalnej Naradzie chodzi przede wszystkim o jakość przedsięwzięcia, a nie olbrzymią liczebność uczestników. Jeśli ostatecznie na Naradzie pojawi się np. ok 20 osób to jest to dobry wynik i daje szansę na wartościową rozmowę.
Zaproście na naradę
Sposób zapraszania i informowanie o naradzie musi być dopasowany do zamierzonego i pożądanego rozmiaru spotkania oraz sprawdzonych w Waszych społecznościach lokalnych sposobów promocji. Byłoby dobrze w zaproszeniu prosić o potwierdzenie chęci uczestnictwa (podając np. adres mailowy organizatora).
Zależy nam na udziale „naturalnego” środowiska konkretnej szkoły.
W szczególności chodzi o 4 grupy
Dobrze byłoby gdyby w Naradzie uczestniczyli przedstawiciele każdej z nich.
Co warto zrobić?
Trzeba pamiętać też, że nic nie działa tak skutecznie jak osobiste zaproszenie. Czasem osoby naprawdę najbardziej wartościowe z punktu widzenia procesu „nie pchają” się do uczestnictwa. Część takich osób organizatorzy mogą mieć „na radarze” np. liderzy opinii uczniów, związani ze szkołą aktywni rodzice, urzędnicy, radni zajmujący się tematem edukacji. Czasem najlepiej jest po prostu napisać lub zadzwonić do nich i powiedzieć wprost, że zależy Wam na ich obecności. Przy liczbach, o jakich myślimy w kontekście narady, to całkowicie wykonalne.
Liczebność i skład uczestników
Optymalna liczba uczestników Narady to 20-40 osób. Jeśli spodziewacie się dużo większej liczby osób (albo po prostu nagle pojawi się ich znacznie więcej) warto rozważyć 3 opcje:
Opcją ostateczną (dużo uczestników i wszyscy chcą uczestniczyć w warsztatach) jest przekonanie uczestników, że praca w warsztatach ma sens tylko w mniejszych grupach i poprosić uczestników o poddanie się procedurze losowania.
W ekstremalnych warunkach proponowana przez nas technika World Café stosowana była dla grup przekraczających 1000 osób. Chcielibyśmy oczywiście, żeby o edukacji rozmawiało jak najwięcej osób, ale mamy nadzieję, że tego rodzaju „sukces” frekwencyjny nie wydarzy się w żadnej szkole. Owszem, podobny efekt liczbowy mamy ambicje osiągnąć prowadząc akcje w dużej liczbie szkół.
Ze względu na specyfikę narady i opisane wyżej obawy (za mało lub zbyt dużo uczestników) warto roztropnie i mierząc siły na zamiary podejść do jej promocji.
Przygotujcie wyposażenie i materiały
Przed naradą trzeba zadbać o to, by na sali dostępne były:
Przygotujcie miejsca na naradę
Ustawcie stoły i krzesła, tak by przy każdym z nich mogło usiąść ok 6-10 osób (oczywiście mogą siedzieć w pewnej odległości od centralnie ustawionego stołu). Stoły powinny być od siebie oddalone w takiej odległości, by uczestnicy siebie nie zagłuszali.
Na każdym stole połóżcie kilka dużych płacht papieru. Dobrze byłoby, gdyby jedna z nich była przygotowana wg wzoru przedstawionego tutaj (w nagłówku temat rozmowy i dwie kolumny - 1) jak jest? (diagnoza) i 2) jak chcemy, żeby było (postulat). Na tej płachcie warto spisywać na bieżąco najważniejsze ustalenia. Można z niej będzie po spotkaniu przepisać najważniejsze ustalenie do specjalnego formularza, który stworzyliśmy na potrzeby podsumowania debat.
Rozdzielcie też na poszczególnych stołach flamastry i mniejsze kartki, o których pisaliśmy wcześniej.
Rozłóżcie na krzesłach ankiety i ustawcie w widocznym miejscu pudełka do ich wrzucania.
Pamiętajcie o dobrym oznaczeniu przestrzeni – żeby uczestnicy łatwo trafili do sali.
Przywitajcie uczestników jeszcze przy wejściu
Uczestników dobrze witać przy wejściu na salę. To zadanie gospodarza/y, ale też innych osób np. przewodniczącego rady rodziców, szefa samorządu. Ważne, aby uczestnicy poczuli, że autentycznie doceniane jest to, że się pojawili.
Przeprowadźcie naradę
O tym, jak warto przeprowadzić naradę wykorzystując metodę world cafe piszemy w skrócie tutaj, a w szczegółach tutaj.
To nasza propozycja, bazująca na doświadczeniach z podobnych sytuacji, ale oczywiście to Wy będziecie gospodarzami, więc modyfikujcie ją według Waszego uznania.
Porozmawiajcie w gronie organizatorów po naradzie
Po zakończeniu narady, jeśli to możliwe (choć pewnie wszyscy będą zmęczeni) dobrze byłoby zostać w gronie organizatorów, aby:
Podsumujcie naradę
Do tego przydadzą się wypełnione przy stolikach duże płachty papieru.
Podsumowanie można przygotować w edytorze tekstu albo w formularzu on-line, do którego link dostaną organizatorzy narad. Minimum, o które Was prosimy to zrobienie zdjęcia płacht i wysłanie go do nas na adres naradaobywatelska@gmail.com
Rozpoczęcie narady
W tej części trzeba/ warto:
Warsztaty world cafe
W tej części trzeba/ warto:
Zakończenie narady
W tej części trzeba/ warto:
Główny model Narady Obywatelskiej, który proponujemy, jest dość wymagający. Potrzebny jest m.in. dostęp do sali w miejscu publicznym, szersza promocja wydarzenia, umiejętności prowadzenia spotkania.
Wiemy, że nie każdy jest w stanie go szybko zrealizować. Dlatego przygotowaliśmy także prostszy wariant - Mini Naradę Obywatelską o Edukacji.
Może się ona odbyć na przykład w trakcie spotkania ze znajomymi czy w innym środowisku, w którym funkcjonujecie. Tego rodzaju spotkania zdarzają się często i spontanicznie – ważne jest jednak, żeby tym razem poruszyć tematy związane z edukacją. Powinno być jasne, że istotną intencją spotkania jest właśnie rozmowa o edukacji. Warto zadbać, żeby - pomimo luźniejszego formatu takiego spotkania - każdy mógł w jego trakcie wyrazić swoje zdanie. Jeśli działacie w środowisku studentów, młodzieży szkolnej, dzieci - porozmawiajcie z nimi. Ich wnioski, ich punkt widzenia są bezcenne.
Więcej informacji o tym jak przeprowadzić Mini Naradę znajdziecie tutaj, a w wersji word w Materiałach do pobrania
Zobacz narady na mapie
Skontaktuj się z nami
+ 48 504 131 841
+ 48 602 102 918